Kasal

"I pronounce you man and wife, you may kiss the bride" kitang-kita ni Father Clark na nagnining ang mga mata ng babaeng nasa harap niya habang tinataas ng kanyang asawa ang belong tumatabing sa maamo nitong mukha.

Praktisado ang kanyang kilos at ngiti kapag siya'y nagkakasal. Ngunit hindi ngayon. Maganda ang babaeng nasa harap niya. Porselana ang kutis, mapungay ang tsinitang mata, pantay-pantay ang mapuputing ngipin at parang kaysarap halikan ang makipot at mapula nitong labi. Nakaramdam siya ng inggit sa lalakeng kaharap nito. Nakaramdam ng selos.

Kilala niya ng personal ang babae, sa katanuyan sa edad niyang 28 ay hindi nalalayo ang kanilang agwat ni Sam sa edad na 26. Pagkatapos siyang iproklamang pari sa edad na 27 ay nadestino kagad siya sa liblib na lugar sa Cebu. Doon sila pinagtagpo ng tadhana.

Bata pa lamang siya, nakaugalian na ng kanyang Ama at Ina na magsimba silang mag-anak tuwing Linngo. Aktibo rin ang mga ito sa simbahan na ipinamana sa kanya. Wala sa kanyang hinagap ang pagpapari, pangarap din niyang magkaroon ng sariling pamilya. Ang kanyang Ina ang may gustong magpari ang kaisa-isang anak na lalake, naniniwala kasi itong swerte ang dadalin nito sa kanilang pamilya.Noong una'y pinasok lang siya sa seminaryo upang mag-aral at hindi naman siya nagreklamo. Pilit niyang pinagsisiksikan sa isipan na gusto niyang maging mabuting anak, ano na lang ba ang kaligayahang dulot ng pagpapari niya sa kanyang pamilya. Tinupad niya ang pangarap ng Ina at isinantabi ang sariling plano sa buhay.

Magandang lalake si Clark. Madaming nanghinayang nang nalaman na nagpari ito. Matangkad sa taas na anim na pulgada, tsinito ang mga mata na namana niya sa Ina, matangos ang ilong at mamula-mula ang pisngi tuwing nahahalikan ng sikat ng araw. Maraming babae ang nagpalipad-hangin na lalong dadami ang magkakasala dahil nagpari siya.

Sa lahat ng nagagandahang dilag na nagsisimba at hindi rin lingid sa kanyang pakiramdam na maraming dalaga ang nagpapansin sa tuwing siya'y nagmimisa. Mayroong nagsisimba na napakaigsi ng palda, nakaluwa ang dibdib at uupo sa harapan upang mang-akit. Iba si Sam, simple lang manamit ngunit nagniningning ang ganda kahit may nasisilip siyang lungkot sa mukha ng dalaga. Marahil napansin niyang madalas itong nagsisimba mag-isa. Pagkatapos ng misa, palagi itong nagpapabendisyon sa kanya. Aktibo rin ito sa simbahan kaya palagi niya itong nakikita.

Isang manunulat si Sam, minsang sila'y nagkakwentuhan nagulat siya sa pilosopiya ng dalaga pagdating sa pagpapamilya. Hindi ito naniniwala sa kasal. Handa daw siyang maging matandang-dalaga at pinag-iisipan na rin ang pagpasok sa kumbento.

Galing siya sa broken family at battered wife ang kanyang Ina. Ayaw daw niyang maranasan ang sakit na naranasan ng kanyang Ina. Kinuwento niya ng detalyado kung paano niya nasaksihan kung paano sampalin tadyakan at ingudngod ng kanyang Ama ang Ina sa malamig na semento na minantsahan ng dugo. Babae ang dahilan kung bat naghiwalay ang kanyang magulang. Babae.

Sa umpisa ng pagsasama ng kanyang magulang, isa silang masayang pamilya. Magkakasabay silang kumakain at napupuno ng halakhak at kwentuhan ang hapag-kainan. Isang ulirang kabiyak ang kanyang Ina, hindi ito nagkukulang sa pag-aasikaso sa kanilang magkakapatid at sa kanyang ama. Kahit may sakit ito, sila pa rin ang inaalala at ginagawa ang gawaing bahay. Noon matatamis ang ngiti sa mga labi ng kanyang Ina dahil walang kapantay ang pagmamahal na bigay ng kanyang Ama. Binusog sila ng kanilang ama sa pag-ibig at materyal na bagay. Lahat ng luho nila nasusunod at palagi nila itong hinihingan ng payo kapag may problema sila. Noon iyon.

Mapagbalat-kayo ang kanyang ama. Nagising na lamang si Sam isang umaga na naramdaman niyang nanlalamig na ang pakikitungo ng kanyang ama sa kanilang pamilya. Hindi niya alam kung may pagkukulang ba ang kanyang Ina. Hanggang sa tuluyan na silang iwan dala ang mga damit ng maleta at hindi na ito muling nagpakita.

Mula noon ay nahiwagaan siya sa pagkatao ng dalaga. Gusto niyang pasukin ang mundo nitong mailap. Malayo ang tingin niya tuwing nagmimisa at hinahanap si Sam sa dagat ng mga taong nagsisimba. Sa gilid ng kanyang mata nakikita niya ang pilit na ngiti sa tuwing siya'y nabibiro sa homilya. Sinusundan niya ang bawat pagkilos nito- ang pag-hikab, ang pagsuklay sa buhok nitong lampas balikat gamit ang kamay, ang pagsulyap sa kanya na tumutupok sa lungkot na nakatago sa kanyang dibdib. Ramdam niya nahuhulog na siya sa dalaga. Hindi na siya mapakali kapag hindi nagsisimba si Sam. Nababaliw na si Clark.Umiibig na si Father Clark. Hindi niya ito paglalabanan, masarap sa pakiramdam.

"Father kayo po, tingin niyo ba babaero kayo sakaling nagka-asawa kayo?"

Nagulat ang pari sa tanong na binitiwan ng kausap. Huminto ang kanyang mundo. Napaso ang kanyang puso. Wala siyang madukot na sagot sa kanyang kaluluwang uhaw sa pag-ibig na hindi mapapasakanya.

"Hindi siguro. Malakas naman ang pangontrol ko sa tukso, saka kung talagang mahal ko ang asawa ko hindi kakayanin ng budhi ko na lokohin ang babaeng hinarap ko sa altar at pianngakuang mamahalin ng habang buhay."

Ramdam ni Father Clark na nanlamig ang kanyang buong katawan ng nakita niyang naglapat ang labi ng bagong kasal sa kanyang harapan. Pumasok na sa eksena si Romeo.-kababata ni Sam na isang inhenyiro. Ang lalaking nagpabago sa pilosopiya sa dalagang kanyang lihim na sinusubaybayan. Ang lalaking palagi ng kasama na ni Sam tuwing nagsisimba. Ang lalaking kahawak-kamay ni Sam kapag nagpapadensyon sa kanya. Pag-ibig ang alok ni Romeo, pag-ibig.

Nasukol ang pari.Nasilaw sa ilaw ng mga camerang naglipana.Umiwas siya ng tingin kung hindi'y siya'y matutunaw. Kung hindi siya pari, maaring napa-ibig din niya si Sam. Ngunit siya'y isang pari. Nilamon siya ng inggit at selos, napakaswerte ni Romeo, pag-aari na niya si Sam.

Pabulong niyang dinasal na sana'y hindi babaero si Romeo para hindi danasin ni Sam ang mapait na karanasan ng kanyang Ina. Sana hindi mapag-balatkayo si Romeo. Sana hindi magbago ang pag-ibig na alok niya sa babaeng hinarap niya sa dambana hanggang abutin sila ng kamatayan. Sana siya si Romeo. Sana siya si Romeo. Hindi kakayanin ng kanyang kalooban na may manakit kay Sam. At baka tuluyan na niyang sisihin ang sarili sa desisyong pagpapari.

Nobyembre

Dinala siya ng pagkakataon sa buwan ng Nobyembre. Pinakilala ng isang kaibigang naawa sa aking kalagayan. Hindi pa daw ako nagkakanobyo. Sayang daw ako. Sayang kung hindi matitikman. Malakas ang kabog sa aking dibdib. Bahala na. Wala naming mawawala kung aking susubukan Isa siyang tambolista ng isang nangangarap na banda. Hindi pa sila sikat, ngunit gustong sumikat. Nag-aaral siya sa La Salle, kick-out ng UP dahil sa maselang dahilan. Nagtatrabaho kahit hindi naman kailangan, ngunit nagsisikap para sa kanyang anak. OO, binatang ama walang asawa. Naghahanap ng magiging asawa. Malambing siya. Mabilis ang pananalita. Magaling mambola, madali akong napaniwala. Kapag may kausap akong ibang lalaki, huwag na huwag daw akong maniniwala. Sa kanya lang daw ako dapat magtiwala, sa isang bagong kakilala na hindi pa nakikita. Sige pagbigyan, wala naming mawawala. Masarap pakinggan ang kanyang mga pambobola, pinapapula ang aking pisngi. “Pwede daw ba akong ligawan?” Gustong- gusto daw niya ang aking maamong mukha, na para bang hindi marunong magmura. Magkakasundo daw kami ng anak niya dahil mahilig ako sa bata. Walang problema sa mga kabarkada at kabanda niya, boto lahat sila na ako ang maging nobya niya dahil ako’y nakilala na nila. Ang sarap pakinggan. Walang kumokontra, lahat masaya. Ilang araw bago ang aking kaarawan, pupunta daw ang buong banda sa Bulacan. Gagawin daw nila akong prinsesa. Tutugtugan daw nila ako ng mga kantang makakatunaw ng aking puso, upang mabanggit ko ang hindi pilit na “OO”. Nagpasama siyang bumili ng mga bulaklak hindi sa Dangwa, ngunit sa isang mamahaling tindahan sa Mall. Hindi daw ako dapat tinitipd. Maganda ang bulaklak sabi ng aking kaibigan, sana daw sa kanya na lang ibinigay. Hindi ko pa mandin nahahawakan ay kinilig na ang buo kong katawan. Nobyembre 25, 2005. Ikalabing-walong taong kaarawan ko. Ganap na akong dalaga. May isang bisitang binulong sa akin na huwag daw muna akong mag-aasawa, at malakas akong napatawa. Hindi ako mapakali, nagsisidatingan na ang mga bisita ngunit hindi ko pa nakikita ang gusto kong makita. Dumilim ang paligid, nawalan na ako ng pag-asa. Hindi ko na siya makikita, kahit anino man lang niya. Hindi sumasagot sa mga tawag. Hanggang malaman ko ang malungkot na katotohanan. Naaksidente ang isa nilang kabanda, nakasakay sa motor. Gusto sanang sumama ngunit hindi na nakapunta. Sinugod kaagad sa Ospital, malubha ang kalagayan. Nag-aagaw buhay. Hindi na sila nakatuloy. Nalanta ang bulaklak na hindi ko lamang nasilayan at nahawakan. Hindi kami nagkita. Palaging may aberya. Katapusan ng Nobyembre, mayroon silang gig sa Cainta. Una, inimbita niya ako, susunduin at ihahatid daw ako pauwi, sige walang problema. Hindi natuloy dahil naaksidente nga ang kabanda nila, hindi sila complete hindi buo ang combo. Sumunod, ipapakilala dapat niya ako sa magulang niya, ngunit dumating ang Ina ng kanyang anak. Nauwi sa away, hanggang nawalan na siya ng ganang sunduin ako. Nanlamig. Palagi daw ganoon, marahil hindi daw talaga gustong pagtagpuin ng tadhana. Nauwi sa pagtatalo. Mabilis siyang sumuko. Mabili siyang nakahanap ng kapalit ko. Ang kaibigan ko. Isang mapait na katotohanan, na parang ako’y ginamit lamang. Pinaasa sa mapapait na salita na nauwi sa talim ng dila. Pati ng relasyon ng aming kaibigan naapektuhan. Mahal ko ba siya? Siguro. Maari, o baka hindi. Pinilit kong makalimot. Ang tambol ng aking dibdib ay unti-unting bumalik sa normal. Nobyembre 2007. Malapit na naman ang aking kaarawan. Dalawang taon ang nadagdag sa aking edad. Makakarinig na naman ba ako ng matamis na pangako? Kikiligin ba ako ulit? Lilipad na naman ba ang aking diwa na kami’y para sa isa’t isa? Mahahawakan kaya niya ang aking malalamig na kamay? Maghahalo kaya ang aming malulutong na tawanan? Magyayakap kaya sa dilim ang aming mga anino? Gaano kaya kalambing ang kanyang boses? Kaya ba niyang gisingin ang natutulog kong kaluluwa? Mapagbiro talaga si tadhana, mahilig mangbigla. Pumatak na naman ang buwan ng mga patay. Unang araw may nagparamdam. Tambolista sa isang pasikat na banda, kilala na sa Cainta at Marikina. Isang nursing student. Ngunit walang anak, binatang- binata. Malambing, mabulaklak din ang bibig, gaya ng nakaraan. Sa katapusan ng Nobyembre me tugtog sila sa Cainta, inimbita ako. Hindi ko alam paano pumunta at wala akong kasama, ihahatid daw niya ako. Napailing na lang ako. Eto na naman, magiging panakip-butas na naman ba ako? Paaasahin ulit? Na ako lang ang babae sa buhay niya kahit ilang magaganda pa ang iharap sa kanya? Masarap pakinggan. Sinong hindi maniniwala? Isang hibang lang, ngunit hindi ako hibang. Hindi na mahihibang. Ayoko na, masakit na iyong una, ayoko ng maulit ang nakaraan. Maari bang huwag mo na lang akong saktan? Iwan mo na lang ako kaagad kung wala kang importanteng kailangan. Hindi ko din kailangan ng iyong pagpapaalam. Malas ang buwang Nobyembre. Dumadating ang mga hindi ko naman talaga kailangan. Lalake, mga lalake. Inuulit ang nakaraan, mapait na nakaraan. Madaling maniwala, mahirap makalimot. Malalim ang iniwang sugat, nandoon pa rin ang peklat, alaala ng mapait na nakalipas. Sana hindi na maulit ang nakaraan, masakit isiping trinato akong akong basahan. Ginagamit lang at pagkatapos iniiwan. Tao ako pare, tao hindi basahan.

Lapis at Papel

Matagal ko na siyang lihim na pinagmamasadan. Hindi ko pa alam ang kanyang pangalan, ako na ang nangunguna niyang taga-hanga. Sa bawat hakbang niya, aking pinag-aaralan. Ang kanyang marahan na pagsasalita, ay aking kinaiingitan. Ang kanyang umaapaw na kaalaman, ay lubos kong hinahangaan. Malalim na tao, marahil kasing lalim ko.

Naramdaman niya marahil na may matang palaging nakatingin sa kanya, ako’y kanyang nilapitan at kinausap. Hinubad niya ang aking maskara. Nagpakatotoo, nagulat ako dahil pareho lamang kaming nagbabalat-anyo. Kami’y magka-uri. Magaling dumiskarte ang tadhana.

Tawanan. Nagkagulutan. Kwentuhan. Sawing pag-ibig niya. Pangarap. Lihim na nakaraan. Kapatid. Mahal na Ina. Nagbukas siya ng bintana ng kanyang buhay, sa tulad kong minsan lang niya nakausap. Sumakit ang mga hikaw ko sa utak. Umulan ng maraming mapait na karanasan. Kampante siya sa akin. Ngunit ako, hindi masyadong nagkwento tungkol sa sarili. Pagkakataon niya iyon, na makasama ko, na mrinig ang kanyang hinaing. Masaya siya, naihinga niya ang lungkot sa isang lihim na humahanga. Iyon ang gusto ko, iyon ang gusto niya. Magaling manukso ang tadhana.

Kerida niya ang lapis at papel. Magaling,hindi ako nag-iisa. Binabasa niya ang mga kilos ko, sinusulat ang mga reklamo ko sa mundo. Inaabangan niya ang mga malulutong na mura na mangagaling sa bibig ko. Bihasa siya sa pagmamasid, natalo niya ako sa inaakalang propesyon ko. Lingid sa aking kaalaman, ako ang paborito niya akong pagmasdan, manghang-mangha siya sa mga kinikilos ko. Hinahangaan niya ang katapangan kong kadalasang nawawala sa lugar. Hindi niya ako nililibak, hindi rin niya ako pinipigilan. Pinapabayaan niyang hindi ko suot ang aking maskara.

Gumuguhit sa kanyang labi ang matamis na ngiti habang ako’y pinagmamasdan niya sa malayo. Ang magaslaw kong kilos, ang mabilis kong paglalakad. Ang pagiging liberal, ang paglaban ko sa karapatan ng iba. Tinalikuran na ako ng lahat, ngunit siya, kahit nasa malayong distansya, handa siyang iabot ang kanyang kamay, patunay na hindi lang niya ako pinagmamasdan- hindi niya ako iiwan.

Mabait siya. Mailap ang aking ngiti, kapag ang aming mga mata’y nagtatama. kapwa namin binabasa ang isa’t isa. Ano ang iniisip niya? Ano ang iniisip ko? Madumi. Marami. Magkaulayaw ang aming anino, kapwa naghahanapan. Sawa na sa lihim. Malapit ng tuldukan ang pagnanakaw ng sulyap.

Hindi kami sa panaginip magkikita. Ipaubaya na lang sa mga kwento ko ang pantasya. Sa hinaharap, nararamdaman ko, iisa lang kami ng plano sa buhay. Iisa lang ang binubulong ng tadhana. Hindi kami magiging lihim. Sa hinaharap, magiging hubad na katotohanan ang lahat. Ang papel ay ginawa para sa lapis. Ako ay ginawa para sa kanya, siya ay ginawa para sa akin at sa akin lamang.

Jeepney

Huminto ang sinasakyan kong jeepney. May sumakay palang pasahero.

“Ma, bayad po, dalawang Quiapo, kasasakay lang.”

Inabot ko ang bayad sa driver . Nang ibibigay ko na ang sukli, napako ang tingin ko sa babae. Halos anim na taon na din ang nagdaan, ngunit hindi ako maaring magkamali. Ang babae ay si Cherry. Sa sobrang tuwa ay gusto sana kitang tawagin at kamustahin. Ngunit may pumupigil sa akin na huwag kang istorbohin.

Nililipad ng hangin ang hanggang balikat mong buhok. Hinawi mo ito at inipit sa iyong taenga. Maaliwalas na ulit ang iyong mukha. Lumalabas ang mga biloy mo tuwing kinakausap mo ang kasama mo. Nagniningning ang iyong mga mata, at halatang masaya ka.

Ilang beses nang huminto ang jeep para magbaba at magsakay. Puno na ang jeep at halos magkatapat na tayo. Habang pinagmamasdan kita ay binalot ng panghihinayang at pagsisisi ang buo kong pagkatao.

Palagi tayong magkatabi sa klase, dahil magkasunod ang ating apliyido. Noong una ay hindi tayo nagpapansinan, dahil mailap talaga ako sa tao. Ngunit nang nagkaroon ng pagsasanay na magkakagrupo, huwag na daw lumayo , at ang sabi ng propesor ay ang katabi na lang ang gawing kapareha.

Doon nagsimula ang lahat, hanggang nang pareho tayo ng kinuhang major.

At simula noon ay hindi na tayo mapaghiwalay. Sa kahit saang lakad ng barkada, nadoon tayong dalawa. Sa biglang yayaan na inuman, sa mga nagdedebut na kahit sa

Cavite, Bulacan o Pampanga pa, hindi tayo nawawala. Sa mga libreng konsyertong pinupuntahan natin, tayo ang palaging magkapareha. At kapag dumadating ang pagkakataon na wala ang isa, inuulan ng tukso ang natira.

"Oh Chinobakit wala si Cherry?” panunukso ni Phol , ang payaso ng klase

“Maysakit e, nilalagnat…” sagot ko

“Lagnat? O baka naman labnat! O kaya LQ kayo noh. Asus aminin mo na?” at sinundan ng malutong na tawanan ng barkada.

Isang umaga nagising ako ng biglang tanungin ako ng konsensya ko ng “Mahal mo na ba si Cherry?” Bigla akong napaupo sa pagkakahiga. Magkahalong emosyon ang aking nadama, kinabahan at natuwa. Kinabahan dahil hindi pa ako sigurado sa nararamdaman ko, pero sa kabilang banda ay masaya dahil ikaw ang tipong madaling makakahuhulugan ng loob ng kahit na sinong lalaking makakakilala sa ‘yo.

Ikaw ang babaeng hindi makikitaan ng kikay kit sa bag. Ayaw mo nang naglalagay ng kolorete sa mukha. Sapat na sa’yo ang pulbos at wala ng iba. Hindi rin ikaw ang klase ng babaeng nagpapaayos ng kilay. Dahil ang kilay mo naman ay parang iginuhit ng pintor, tamang-tama lamang para sa maamo mong mukha. Ang mga daliri mo sa kamay at paa ay wala kahit anong pintura. Sa madaling salita, isa kang simpleng dalaga. At kahit hindi ka nag-aayos ay lutang na lutang ang iyong ganda.

Ikaw din ang tipo na hindi suplada. Palaging may ngiti sa yong mga labi. Isa ka sa mga nangunguna sa klase, at kahit kalian hindi ka nagdamot sa iyong mga nalalaman. Kahit sino’y hindi magdadalawang isip na ika’y lapitan, dahil alam nila na sila’y iyong tutulungan.

Siguro nga’y nahuhulog na ang loob ko sa’yo,dahil sa kasimplihan at kabaitan mo, ngunit hindi lang ako. Marami kaming may lihim na pagtingin sa ‘yo. Ngunit masasabi kong maswerte ako dahil tayo ang palaging magkasama. Kapag may naunukso na “Bagay kayo”, sinagot ko naman nang “Salamat ha” ngunit sa hangin ko lang ibinulong. Kapag naman may nagtatanong nang “Kayo ba?”, ipinagsigawan ko ang “OO”, ngunit sarili ko lamang ang nakarinig.

Sa bawat araw na dumadaan, lalong sumisidhi ang aking nararamdaman. Hindi na ako makatingin ng diretso kapag kinakausap mo ako. Minsan naman natutulala ako sa kakatitig sa mukha mo. Ayokong malaman kong may pagtingin ka ba sa akin, at sa dalawang taong lumipas wala akong ginawa para malamn mo ang nararamdaman ko.

Isang araw sa pagpasok ko, hindi ako sumabay sa’yo. Nang inaya mo ako na manananghalian, sinabi ko sa’yong masama ang aking pakiramdam. At iyon ang simula nang aking paglayo sa hindi malamang dahilan. Sa mga gimik ng barkada, hindi na ako sumasama. Marami akong inipong dahilan na inyo namang pinaniwalaan.

Dalawang buwan bago tayo magtapos, habang naglalakad ako ay nakita kitang kasama si Phol na maka-holding hands.?Hindi ko alam kung bakit pakiramdam ko ay sinampal ako sa mukha. Hindi ko na dadayain ang sarili ko, inamin ko din na nagselos ako. Gusto ko mang umiwas ay na hindi maari, sapagkat ilang hakbang na lamang ang ating pagitan. Nagpatuloy ako sa aking paglalakad, nang magkatapat na tayo ay walang batiang naganap.

Sa gabi ng ating pagtatapos, nagulat ako ng lapitan ako ni Phol at ipinagtapat ang lahat. May pagtingin ka daw sa akin kung kaya’t kinasabwat mo siya upang pagselosin ako para mapatunayan sa sarili mo kung may nararamdaman ba ako sa’yo. Ngunit wala akong pinakitang senyales na kahit ano, kaya nabigo ka sa plano mo.

Pinilit ako ni Phol na kausapin ka at iyon na daw ang tamang pagkakataon para magtapat ng tunay na nararamadaman ko. Ngunit ang sagot ko ay “

Para saan pa?”. Napailing na lamang ang aking kaibigan at iniwan ako sa aking kinauupuan. Pinangako ko sa sarili na sa susunod na lamang na pagkikita natin ko ipagtatapat ang lahat dahil paniguradong nakapag-ipon na ako ng determinasyon sa pagdating ng panahong iyon.

“Para na po sa tabi”. Natauhan na lamang ako ng biglang pumireno. Pagtingin ko sa pwesto mo, ibang mukha na ang nakita ko. Ikaw pala ang pumara. Sa pagbaba mo ng jeep ay inihatid na lamang kita ng tingin. Binalot ako ng panghihinayang at walang katapusang pagsisisi. Kung hindi lamang ako naging torpe at naduwag na magsabi ng nararamdaman ko na handa mo namang tumbasan, sana ay ako ang ama ng anak na kasama mo.

Umandar na ulit ang sinasakyan kong jeepney.Hindi ko na inalis ang pagkakatitig sa’yo, dahil baka ito na ang huling pagkakataong magkita tayo, hanggang mapansin ko na may mapait na ngiting gumuhit sa iyong labi at naramdaman ko na lamang na may malamig na luhang dumaloy sa aking pisngi.

Hintay

Napako si Natalie sa kanyang kinatatayuan. Napadako ang kanyang tingin sa lalaking kabababa lamang ng tricycle. Ramdam niyang namula ang kanyang mabibilog na pisngi ng mapansin niya ang mga rosas na bitbit ng binata. Si dinami- dami ng tao na pumunta sa selebrasyon ng kanyang pagtatapos, si Carlos ang hindi niya inaasahang bisita.

Sapat na ang biglang panlalamig nila sa isa’t isa upang ipahiwatig na may namumuong tensyon sa pagitan nilang dalawa. Mula Grade 1 hanggang sa High School, sila ang palaging magkasama kaya nagtaka ang lahat ng biglang nagkahiwalay ang anino nila. Senyales iyon na nagkaroon ng malisya ang inosente nilang samahan. Hindi na nila kayang itago ang matagal nilang inilihim na nararamdaman. Subalit may problema- torpe si lalaki, pakipot naman si babae. Ngunit alam nila sa kanilang sarili, na sila’y nagkakaintindihan sa tuwing sila’y nagkakatinginan.

Sa ilang libong beses na pagiisip ni Carlos, nakaipon na rin siya ng lakas ng loob para magtapat. Sa kanyang unang pagsubok, siya’y pumalpak sapagkat ang kanyang nakuhang sagot ay ”Masyado pa tayong bata...”. Hindi siya nawalan ng pag-asa kaya inamo niyang muli ang dalaga, ngunit siya’y nabigo sapagkat ang tugon sa kanya ay ” Wala pa sa isip ko ang mga ganyang bagay, mag-aral na lang tayo.”

Sumuko na si Carlos, masyado ng masakit kapag umayaw pa si Natalie sa pangatlong pagkakataon. Dagok na sa kanyang pagkakalalaki , kung ang sagot pa rin ay isang mapait na ”Hindi”. Pinilit ni Carlos na mapanatili ang kanilang pagkakaibigan, ngunit dahil na rin sa kanyang kakulitan nauwi sila sa madalas na bangayan. Madaling napikon ang dalaga sa pag-uugali ng binata kaya matalim na irap ang sumasalubong sa binata sa tuwing sila’y nagkikita. Malalim ang sugat na dulot ng pagkabigo ng binta, kaya kadalasan sila’y nagkakasagutan at nagpaparinggan kahit masakit sa kanyang loob ang bawat katangang binibitawan. Matatalim na sumbatan ang kanilang palitan, na para bang sila’y walang matamis na nakaraan. Madami tuloy nanghinyang sa kanilang tambalan.

Hinilom ng panahon ang tensyon sa pagitan ng dating matalik na magkaibigan. Pinagbigyan nila ang kanilang mga kaklase na sila ay magkaayos na bago pa sila magtapos sa High School. Maluwag nilang tinanggap ang kanilang pagkakamali. Inisip nilang patawarin na ang isa’t isa sapagkat maaring ang susunod nilang pagkikita ay matatagalan pa at maaring hindi na sila muling magkita.

Pagtuntong nila sa kolehiyo, sila nga ay tuluyang nagkalayo. Sa Maynila nag-aral si Natalie, at sa kilalang Unibersidad naman sa kanilang probinsya kumuha ng Abogasya si Carlos. Halos isang taon din silang walang komunikasyon, kaya nagkagulatan ng biglang magkita ang dalawa. Sila’y parang bumalik sa elementarya, sapagkat wala silang tigil sa paghaharutan, kilitian at higit sa lahat walang bahid ng malisya. Hindi nila pinapansin ang mga nagtaas ng kilay na ang buong akala’y sila ay naglalandian, sapagkat alam nila sa kanilang sarili na sila ay naglalambingan lamang.

Malaki ang kanilang pinagbago at para bang sila ay nagkapalit ng pagkatao. Kung noon ay mahilig mag-isa ang dalaga, ngayon ay mayroon na siyang makukulit na barkada. Ang binata naman ay binawasan ang kakulitan at nasobrahan naman sa pagka-seryoso. Bago sila maghiwalay ay hindi nila nakalimutang magpalitan ng numero. Nasundan ang kanilang pagkikita, at inasahan nila ang walang katapusang panunukso sa kanilang tambalang muling nabuo. Naramdaman nilang uminit muli ang naudlot na pagtitinginan.

Bumaliktad ang kanilang mundo. Ang dalaga ang nakaramdam na handa na siyang pumasok sa seryosong relasyon. Hindi na siya ang dating pakipot, at hindi na siya nagdalawang-isip na sabihin kay Carlos ang kanyang nararamdaman. Mataas ang kanyang pride , ngunit siya’y nagpakababa alang-alang sa pagtatapat na matagal din niyang pinag-isipan. Nagpapalitan sila ng motibo, ngunit hindi nakuntento si Natalie kaya tinanong niya ng diretso ang binata.

”Carlos, wala ka bang balak na ligawan ako?”

”Bakit?”

”Sigurado naman kasing sasgutin kita e.”

” Ewan, hindi ko alam e.”

Ang walang kasiguraduhang sagot ng binata, ang nag-iwan ng pag-asa sa dalaga Umasa siya na liligawan siya nito, naghihintay lamang ng tamang pagkakataon. Hindi niya dinamdam ang malayo nilang distansya, kinaya niyang magtiis at magsakripisyo alang-alang sa paghihintay.

Ilang tag-ulan at tag-araw ang kanyang binilang, ngunit sa tuwing paglubog ng araw, wala siyang natanggap na pagtatapat. Sa bawat araw na nagdaan, inasam niyang ang kanyang kaibigan ay magtatapat na pareho sila ng nararamdaman, ngunit ang kanyang pag-aasam ay nauwi sa malaking pagkabigo.

Hinintuan na niya ang kanyang pagpapatansaya. Masyadong matagal ang kanyang paghihintay at ayaw na niyang umasa sa walang aasahan.

Sa bawat hakbang ni Carlos papunta sa kanyang kinakatayuan, ramdam ni Natalie na bumilis ang tibok ng kanyang puso. Huminto ang ang kaniyang mundo nang bigla siyang niyakap nito. Hindi niya namalayang humigpit ang kanyang pagkakayakap, at siya’y napaluha. Inipit niya ang paghagulgol, sapagkat ayaw niyang gumawa ng eksena. Dahan- dahang kumalas si Carlos sa pagkakayakap at pinunasan ang luha sa kanyang mata.

Hinawakan ni Carlos ang kaliwang kamay ni Natalie, ngunit ito’y nakatikom. Noong una’y ayaw ilahad ng dalaga, ngunit nawalan siya lakas kaya kusa itong bumukas. Lumuhod si Carlos sa harap ng dalaga, may kinuhang maliit na kahon sa bulsa. Ngunit bago pa siya magsalita, tumambad sa kanya ang malaking diyamante na nakasuot sa palasinsingan ng dalaga. Napailing na lamang siya at dahan-dahang tumayo, kahit siya ay nanlulumo. May lalaking tumabi kay Natalie at nakita ni Carlos na mahigpit ang pagkakahawak-kamay ng dalawa.

”Carlos, siya nga pala si Miggy...fiancee ko.” Inabot ni Miggy ang kanyang kamay, ngunit natagalan bago makipagkamay si Carlos, at bigla niya itong binitawan.

”Kanina lang siya nag-propose...ilang minuto bago ka dumating.”

”Ganoon ba?”

”Carlos, naghintay ako kahit wala kang iniwan na kasiguraduhan...” nanatiling walang imik si Carlos habang patuloy na nagpapaliwanag si Natalie.

“Matagal akong naghintay at umasa na darating ka. Bakit ngayon ka lang nagtapat kung kailan huli na ang lahat.”

Nagpaalam na si Carlos bitbit pa rin ang mga rosas, at walang iniwang sagot sa binatong tanong ni Natalie. Bawat katagang kanyang narinig ay punyal na gumuguhit sa kanyang konsensya. Pumara siya ng tricycle at napaupong nanlumo. Alam niyang mahaba-haba pa ang kanyang lalakbayin upang maibaon sa limot ang lahat. Napansin niyang lanta na pala ang mga rosas na kanina lang niya binili, at ang ilan ay may bahid na ng itim.May naramadaman siyang malapot na likido sa kanyang pisngi at ang kanyang mata ay unti-unting nagdilim.

Litrato

Namimilog na ang mga luha sa mata ni Jupiter, ang apat na taon at nag-iisa kong anak na babae. Kanina pa naming siya pinagpapasa-pasahan ni Carlos, ang asawa kong alagad ng sining-isang pintor. Hinihila niya ang dulo ng aking short habang inuungot na kunin ko ang photoalbum sa cabinet, may kukunin daw siyang mga piktyur. Sinabi kong kailangan kong tapusin ang sinusulat ko, hindi ako pwedeng maistorbo at iniguso ko ang kinatatayuan ng kanyang ama. Mabilis na umalis siya sa aking tabi at patakbong pinutahan ang kanyang ama . Walang ano-ano nakasibangot ng lumapit sa akin si Jupiter.

“De daw pede si …papa” at sinundan na ng pagpalahaw ng iyak. Lihim akong natawa at nang napatingin ako sa aking asawa ay tumatawa ito habang naghahalo ng pintura. Wala akong nagawa kundi samahan ang umiiyak naming anghel. May assignment daw sila, pinagdadala sila ng titser nila ng family picture.

Inabot kami ng dalawang oras hindi dahil sa pagpili ng larawan, ngunit kinailangan kong sagutin ang lahat ng tanong ni Jupiter at magkwento tungkol sa bawat larawang nakita niya. Aktong ibabalik ko na ang photoalbum nang biglang may nahulog na litrato. Kinuha iyon ni Jupiter at nagtanong.

“Ma, sino to?”

Magara ang bestida kong pula, at nakalugay ang hanggang balikat kong buhok, JS Prom noong huling taon ko sa High School. Katabi ko ang isang binatang singkit ang mga mata at medyo may katabaan- si Kiko. Isang mapait na ngiti ang gumuhit sa aking labi dahil pinalala sa akin ang multo ng kahapon na pilit kong binbaon sa limot.

Isa akong tahimik na bata at palaging mag-isa noong elementarya. Dahil wala akong mamahaling laruang manika gaya ng aking mga kaklaseng babae, kaya walang gustong makipag-kaibigan sa akin, sapagkat kami’y mahirap lamang. Si Kiko naman ay mas gustong kaharap ang makakapal na libro sa halip na sumama sa makukulit naming kaklaseng lalaki.

Nagsimula ang lahat ng kumakain ako mag-isa sa isang sulok ng kantina, na tanging isang stick ng banana-que at tubig ang aking meryenda, ng biglang may tumabi sa akin. Muntik ko nang mailuwa ang kinakain ko, nang biglang may tumambad sa akin na isang batang lalaki na may malalaki at makakapal na salamin na halos kainin na ang buo niyang mukha-na walang iba kundi si Kiko. Iyon ang una ngunit hindi huling pag-uusap namin ni Kiko

Kami na palagi ang madalas magkasama, naimpluwensyahan na din niya ako sa pagbabasa. Siya madalas mga nobelang may kakaibang tema, samantalang ako ay nahilig sa literatura. Kahit saan magpunta, kaming dalawa ang magkasama; tuwing break time at uwian at kapag Field Trip kami palagi ang magkatabi. At kung may maghahanap sa amin, isang lugar lang ang ituturo- ang aklatan; na tambayan ni Kiko na naging tambayan ko na rin.

Nakatapos na kami sa elementarya at lalong tumatag ang aming pagkakaibigan nang tumuntong kami ng High School. Sa aming dalawa walang anuman ang pagkikilitian at harutan ngunit sa mata ng tao mayroon na palang nabubuong malisya. Kaya hindi napigilan ang madalas pagkatuwaan ng kabataan- ang tuksuhan. Madalas din kaming ginagawang musa at eskorte ng aming klase, sapagkat bagay daw kami. May lahing intsik si Kiko kaya tsinito, idagdag pa ang kanyang malalalim na biloy sa kanyang pisngi na lumilitaw sa tuwing siya’y ngumingiti; ako naman ay may gandang espanyola na minana ko sa aking Ina na may lahing kastila.

Nahasa ang aking kakayahan sa pagsusulat sa mga librong binabasa ko, kung kaya’t naging manunulat ako sa dyaryo ng aming paaralan; samantalang si Kiko ay nahilig sa Syensya idagdag pa, na siya ang nangunguna sa klase. Marahil kabisado- kabisado na namin ang likaw ng bituka ng bawat isa. Wala kaming tinatagong sekreto, sapagkat pinatatag na ng panahon ang tiwala namin sa isa’t isa. Lalong tumindi ang tuksuhan, ng kumalat sa buong klase na hinahatid ako ni Kiko tuwing uwian at pati ang ilang guro ay napagkakamalang mayroong namumuong relasyon na higit sa pagkakaibigan. At ang palagi kong sagot ay “Wala po, magkaibigan lang kami ni Kiko.”

Dumating ang pasko, madaming naghiyawan sa kilig nang binigyan ako ni Kiko ng mamahaling kwintas. Noong una ay ayaw kong tanggapin, sapagkat alam kong ang presyo noon ay may kamahalan,ngunit mapilit si Kiko ang giit niya ay simbolo iyon ng aming pagkakaibigan. Hindi na ako nagtaka sapagkat noon pa man ay elegante na si Kiko, sapagkat galing siya sa mayamang pamilya.

Sabado. Inaya ako ni Kiko sa kanilang bahay na doon mananghalian, sapagkat ipakikilala daw niya ako sa kanyang mga magulang na kadadating lamang mula Tsina. Mainit ang pagtanggap sa akin na kanyang ama na isang Pilipino, madaming tanong at likas na palabiro. Ngunit ang kanyang Ina naman ay kabaligtaran, malamig ang pakikitungo at hindi ako kinikibo. Bago mag-ala- singko ay nagpaalam na ako, at nagpumilit si Kiko na ihahatid ako. Pumayag ang kanyanyang ama, ngunit nang nagpaalam siya sa kanyang Ina, nakita kong nakakunot ang mukha ni Kiko. Wala akong maintindihan sa kanilang pag-uusap, sapagkat lenggwaheng Intsik ang kanilang ginamit marahil upang hindi ko maintindihan, ngunit marunong ako makaramdam. Sa madaling salita, umuwi ako mag-isa sapagkat hindi siya pinayagansa kadahilanang may ipapagawa daw sa kanya ang Ina.

JS Prom, nabingi ako sa lakas ng sigawan ng mga babae ng inabutan ako ni Kiko ng pumpon ng rosas, sinabi ko na lamang sa aking sarili na sadyang malambing si Kiko at wala ng ibang dahilan. Nang gabi ding iyon, kami ang tinanghal na Mr. and Ms. JS, na hindi na pinagtakhan ng karamihan. Ngunit ang aking ikagulat ay ang nangyari bago kami mag-uwian.

Hinawakan ni Kiko ang aking kamay at lumuhod sa harapan ko, at saka nagtapat.

“Gigi, would you be my girlfriend?” muntik na akong himatayin sa kilig, sapagkat matagal ko nang inililihim ang aking nararamdaman. Mangiyak-ngiyak ako sa tuwa, ngunit pinigil ko ang aking luha.

“Pag-iisipan ko muna, masyadong mabilis ang mga pangyayari.” Pinairal ko ang tipikal na gawain ng kababaihan-ang magpakipot.

“Hindi naman kita minamadali, pero kailan mo ako sasagutin?”

“Pag-iisipan ko muna.”

Walang nagbago sa aming samahan, kahit palagi niya akong kinukulit kung kailan ko siya sasagutin, habang lihim akong kinikilig kapag kami ang paksa ng tuksuhan. Magkasama kaming nagplano kung anong kurso ang kukunin at kung saan kami magkokolehiyo . Kaya tuloy madaming nagsasabing kami ni Kiko ang magkakatuluyan, at ang tanging makapaghihiwalay sa amin ay kamatayan.

Araw ng aming pagtatapos, sinagot ko siya nang gabing iyon. At kitang-kita ko sa kanyang mga mata ang kasiyahan. Ngunit nawala lahat ang aming pangarap, nang inilihim kay Kiko ang pag-alis nila patungong Tsina. Inilayo siya sa akin, sapagkat noong una pa lang ay tutol na ang kanyang Ina sa aming pagkakaibigan , at tuluyang naputol ang aming ugnayan.

Sampung taon ang nakalipas. Isa na din akong alagad ng sining, isang manunulat.Isa na akong editor-in chief nang isang kilalang magasin para sa mga kababaihan. Natupad na ang aking pangrap. Naiahon ko na sa hirap ang aking pamilya, at maligaya sa piling ng aking kasintahan na si Carlos-isa ring alagad ng sining, isa siyang pintor. Masaya na ako at marahil tuluyang nalimot ang mapait na nakaraan naming ni Kiko.

Isang maulan na Byernes.Kalahating oras na akong nag-aabang ng taxi at hindi mapakali sapagkat may usapan kami ni Carlos na manonood ng Indie Film sa CCP. Mabilis kong binuksan ang pintuan ng taksi upang sumakay, nagulat na lamang ako nang may katabi ako- si Kiko. Natulala ako at ramdam kong bumilis ang tibok ng aking puso. Unti-unting nabuhay ang damdaming inakalang nilimot na ng panahon.

Binigyan ng direksyon n Kiko ang driver ng taxi, at hindi ako tumutol. Tumatawag sa aking cellphone si Carlos, ngunit hindi ko sinagot at sa halip ay pinatay ko. At nakangiting humarap kay Kiko.

Sa isang kilalang Hotel kami naghapunan. Noong una, walang nagsasalita pawang mga mata namin ang nagsasalita. Hindi nakatiis, at halos magkasabay pa kaming bumasag ng katahimikan at sinundan ng malutong na tawanan. Nagkwentuhan kami na parang walang bukas, na parang hindi tumatakbo ang oras. Isang doktor na pala siya at namatay ang kanyang Ina dalawang taon na ang nakalilipas.Nadala kami ng emosyon at hindi namin napigilan ang kasabikan. Nauhaw kami sa panahong pinagkait sa bawat isa. Inumaga kami sa nakaw na sandali, at bago kami naghiwalay ay nagkaroon ng tapatan.

“Gigi, ikakasal na ako sa Linggo, pero masaya ako nagkita ulit tayo.”

“Ako din masaya, at engaged na rin ako.”

Hindi na ako lumingon ng naghiwalay na kami ng direksyon. Sa bawat hakbang ng aking paa, nag-isip ako ng dahilan para mapaniwala si Carlos kung bakit ako hindi nakarating kagabi.

Gaya ng inaasahan ko, nagtampo si Carlos, nagkaroon ng sagutan ngunit nauwi din sa malalambing na kalmutan.

“Hon, tingnan mo itong nasa dyaryo. Hindi ba ito si Francisco?Yung palagi mong kinukwento sa akin na kababata mo?”

“OO nga ano.” Ang pag sang-ayon ko, kahit ramdam kong may kumurot sa aking puso.

“Tingnan mo nga naman, Doktor din pala ang napangasawa at kapag mayaman nga naman, pati bonggang birthday ng anak dyinadyaryo mo pa!”dugtong ni Carlos

“Naingit ka na naman. Pabayaan mo at sa susunod na birthday ni Jupiter e gagawin kong article at tatadtadin ko ng piktyur!”at saka malambing na kinurot ang aking asawa.

Dahan-dahan kong pinunit ang larawan namin ni Kiko at saka ipinamulsa. Kinarga ko si Jupiter na nakakunot ang ulo na marahil nagtataka kung ano ang pinag-uusapan namin ng kanyang ama.

Para akong binunutan ng tinik, nang hindi na siya nag-usisa sa nahulog na larawan. Basura na ang larawan namin ni Kiko, ngunit si Jupiter ay hindi isang litrato. Kahit anong limot ang gawin ko, hindi ko mababaon sa limot si Kiko sapagkat si Jupiter ang bunga at alaala ng gabi ng aming kataksilan. At wala akong balak ipaalam kay Carlos at kay Kiko, sapagkat habang buhay ko itong isesekreto. Dahil magugulo lamang ang masasaya at ang kanya-kanyang pamilya namin ni Kiko.

Battery-empty

Isang oras na akong naghihintay sa kanya. Tumawag na rin ako sa bahay nila, pero ang sabi umalis na daw. Tinext ko na din sya, pero di naman nagrereply. Hindi pa rin ako nawawalan ng pag-asa, dahil kahit kailan hindi siya sumira sa pangako, lalo na sa araw na ‘to.

Matalik kong kaibigan si Cabby . Nagsimula ang aming pagkakaibigan noong ikalawang taon namin sa kolehiyo, at ngayon ilang buwan na lang magtatapos na kami sa kursong Edukasyon. Naalala ko tuloy nung nasa unang araw ng ikalawang semestre, pauwi na ako noon ngunit biglang buhos ang malakas na ulan na parang nakikidalamhati sa akin dahil kanina lang ay kumalas na sa aming relasyon ang aking kasintahan. Kalahating oras din akong nagpatila ng ulan, ngunit parang walang balak ang langit na tumigil sa kakaiyak, kaya napagdesisyunan kong takbuhin na lang ang sakayan ng jeep. Sa paghakbang ko pa lamang, may humawak na sa aking balikat. Nang tumalikod ako, nakita ko si Cabby at pinapayungan na ako.

Pagkatapos noon, parang walang nangyari at patuloy ang normal naming buhay. May barkada siyang palaging kasama at idagdag pa na may kasintahan sya, ako naman ay mahilig mag-isa. Sinasadya talaga ng tadhana na paglapitin kami. Sa isang proyekto na magkakapareha, kami ang naging magkagrupo. Sa baby-thesis na aming nirerepaso, madalas kami sa library.Sa mga panahon ding iyon nakipag-break si Cyrille, ang girlfriend nya, ang dahilan- may nakitang mas mayaman sa kanya.

Isang linggo bago magbakasyon, napagdesisyunan ng barkada na magkaroon ng overnight para naman daw magkabonding bago magkahiwa-hiwalay. Hindi na ako nagpaalam, tutal naman hindi rin ako papayagan.

Dumating ang gabing hinihintay. Nabigla kaming dalawa ni Cabby dahil nandoon ang ex nya at ang ex ko, at mukhang sila na. Marami tuloy ang nang-aasar at nanunukso.Kahit pumipintig ang aming punong-tenga sa galit, hindi kami nagpahalata.

Nan- OPLAN SELOS. Magpapangngap kami at pagseselosin namin sila, dahil mahal pa rin namin silang dalawa at gusto namin balikan nila kami. Pero ang usapan, walang madedevelop at kung meron man sabihin kaagad para maputol ang aming pagkakaibigan at isusumpa ang naging taksil sa kasunduan.

At nagsimula ang pag-arte kahit walang kurtina. Nagsusubuan kami, gaya naman sila; nagpapahiran sila ng pawis, naglalagayan naman kami ng sapi sa likod; sinusuklayan ako ni Cabby, nagtitirintasan naman sila; nagyakapan sila, nagdantayan naman kami. Hindi kami sumuko at mukhang epektibo naman ang aming ginawa, dahil ang sasama ng tingin nila!

Kinabukasan inihatid ako ni Cabby sa terminal ng bus dahil uuwi na ako sa Bataan. Masayang-masaya kami at nagpustahan pa na baka mamaya lang ay magtetext na iyon at magmamakaawang makikipagbalikan.

Sa loob ng bakasyon, wala kaming ginawa kundi magtawagan. Nalungkot kami dahil hindi man lang nagparamdam ang dalawa, pero di bale na, mas gagalingan na lang namin ang pag-arte. May ipinagtapat siya sa akin, na aking ikinalungkot. Sa susunod na semestre ay malabo daw siyang makapag-aral, naubos ang kanyang pang-matrikula sa pagpapagamot sa kanyang amang may sakit. Nakakapanghinayang kapag nangyari yun, matalino pa naman siya. Pinahiram ko muna siya ng aking naipon, tutal naman wala akong masyadong pinagkakagastusan.

Pasukan na naman. Lalong tumindi ang aming pagpapangngap. Masyadong naging sweet ang aming pinagseselosan, kaya kami umariba sa pag-arte. Palagi silang magkatabi, nagyayakapan kapag walang klase at nagsusubuan kapag kumakain kasama ang barkada. Hindi kami magpapatalo, sumasabay din kami at sa puntong ito sinisigurado namin na babalikan na nila kami.

Mas naging malapit kami sa isat’isa dahil pareho kami ng kinuhang major. Marami na ang nagtatanong kung kami ba, ang sagot “OO”, dahil kasama yun sa usapan. Pati tuloy ang iba naming propesor tinutukso na rin kami.

Nakabawi na ang pamilya ni Cabby sa nagdaang unos sa kanilang buhay. Ngunit sa sem-break na dumating, ako naman ang natabingan ng maitim na ulap. Namatay ang aking ama dahil sa sakit sa puso. Si Cabby ang aking naging sandalan. Hinto muna ang pagpapangngap ngunit walang pagbabago sa aming ikinikilos. Umuwi siya ng Bataan para makiramay. Tinutulungan nya ako sa pag-aasikaso, tuloy may nagtatanong kung kasintahan ko ba siya. Ang sagot “Hindi po, matalik na kaibigan ko lang po sya.”

Sa paglipas ng araw, masyado siyang naging maalalahanin. Palagi siyang nagtetext at nangnangnamusta. Madalas pa na magpadala ng quotes. May iba na akong nararamdaman. Pero hindi pwede, ayokong masira ang aming pagkakaibigan. Itatago ko na lamang at aarte na lang ako, tutal yun naman talaga ang usapan.

Magaling talaga akong artista, hindi niya nahalata. Ngunit nagulat ako sa kanyang ibinalita, nakikipagbalikan na daw sa kanya ang ex niya. Naguguluhan na daw siya, tinanung ko kung bakit. May kumurot sa aking puso ng sabihin niyang may iba na raw siyang natitipuhan.

“Eh di ligawan mo, problema ba yun?”

“Nahihiya ako e. Baka sampalin ako.”

“Eh di isama mo ako, at sasampalin ko din.”

“Paano ba pwede kong gawin?”

“Naku, ang mga babae ngayon pakipot masyado. Kunwari ayaw ng bulaklak pero deep-inside kinikilig sila kapag may nagbigay ng isang boquet ng rosas.”

Doon natapos ang aming usapan dahil sa sumunod na klase ay hindi kami magkatabi. Inaya niya ako na lumabas mamayang gabi, ililibre daw niya ko dahil matagumpay ang aming OPLAN-SELOS.

Bumili ako ng bagong simcard sapagkat hiniram ng bunso kong kapatid yung sun cellular ko. Tinatawagan ko siya, ngunit nakapatay ang kanyang cellphone. Natapos ang isa’t kalahating oras kong paghihintay. Nagpapapasyahan ko nang umalis dahil mag-aalas-dyes na ng gabi. Mabibigat ang aking mga hakbang, dahil sa pagkabigo na makita siya, kung kailan ipagtatapat ko na sana ang aking nararamdaman. Isa pang nagpakabagabag sa aking pag-iisip kung bakit hindi man lang siya nagpasabi na hindi sya makakarating.

Pagkatapos kong maligo at nang matuyo ang aking buhok, natulog na ako. Naalipungatan ako ng nag-ring ang cellphone ko. Hindi naka-register ang numero, ngunit sinagot ko pa rin.

“Hello, sino po ito?”

“Jet, si Cab ‘to. Syensiya di ako nakapunta kanina. Kasi ganito…”

“Naku, tumahimik ka hindi mo ba alam namuti ang mata ko sa kakahintay sa ‘yo?Tapos magsosorry ka lang?!Humanda ka bukas…”

“Let me explain, ok?Makinig ka please?”

“O sige, pakinggan ko nga ang drama mo.”

“On the way na talaga ako, kaya lang may nakita akong misis na manganganak, sa kariton lang siya nakasakay, naawa ako kaya ayun pinasakay ko sa kotse. Pagdating sa ospital hindi ko maiwan kasi wala siyang kasama. Sorry talaga, babawi na lang ako bukas. Pangako.”

“Napakabait mo naman, e ba’t di ka man lang nagtext?”

“Di kita makontak, out of coverage area e. Ngayon ko lang nakuha itong bagong number mo e.”

“Sige na, matulog ka na. Pagod ka panigurado, mag-ipon ka ng lakas dahil magwrewrestling tayo bukas.”

“Nga pala Jet, salamat sa lahat ha. Pasensya nga pala sa kakulitan ko at pagka isip-bata. Ang swerte ko nakilala kita.”

“Lasing ka ba o inaantok ka na ata?”

“Jet may itatanong ako.”

“Magagalit ka ba kapag sinabi kong mahal na kita?”

Naputol ang linya.

Battery-empty na pala ako. Naghagilap kaagad ako ng charger. Pinilit kong tawagan ang numerong ginamit nya, ngunit ang sabi unattended or out of coverage area. Baka low-bat na rin siya. Natulog na ulit ako. Ngunit wala pang kalahating oras ay may tumatawag na naman- ang mommy nya. Hindi makapagsalita si tita, natawa ako sa sinabi niya-patay na daw si Cabby. Sabi ko hindi pwede yun, kakatawag niya lang kanina. Nabunggo daw ng rumaragasang bus habang patawid at may bitbit na mga rosas. Naghatid po ng buntis sa ospital, pagpupumulit ko. Wala siyang dalang kotse, katwiran nya.

Nagpaalam na ako at sinabing susunod na ako sa punerarya. Natulala ako sa aking nalaman.Pinikit ko ang aking mga mata upang balikan ang aming alaala. Ganon kabilis ang pangyayari, sigaw ng utak ko na imposible. Naramdaman ko na lamang na may malamig na hanging dumampi sa aking labi.

Yosi

Habang hinihithit ko ang sigarilyo ay matama kong pinagmamasdan ang bagong kasal. Sa bawat kilos nila, mababanaag ang kagalakan. Hithit-buga, makikita sa nga mata ni Leslie ang kaligayahan. Ang kasal niya ang pinapangarap ng lahat ng kababaihan, lalo na ang kanyang napangasawa na isang doktor na galing sa kilalang angkan idagdag pa na mala-adonis ang kagwapuhan at kakisigan. Sa isang magarbong hotel sa Makati idinaos ang reception. Habang nagmamasid, napako ang tingin ko sa paring nakaabito. Madami siyang kakwentuhan, madaming nagmamano. Hithit-buga, kilala ko ang pari- walang iba kung hindi si Chico.

Ako ang payaso ng klase, at siya naman ay kilala sa pagiging tahimik at misteryoso. Sa nakakatawang paggrupo sa Psychology, pinagsama ng aming propesor ang magkaiba ng personalidad at sa madaling salita kami ang naging magkapareha. Doon nagsimula ang lahat. Palagi na tayong makasabay sa pagkain ng pananghalian at sa pag-aabang ng jeep tuwing uwian. At ang pinakayaw kong lugar sa unibersidad na pinupuntahan ay napilitan na rin akong gawin itong tambayan- ang library.

Tahimik si Chico at hinid pala-kwento kung kaya't nagulat ang lahat lalo na ako ng hinarana niya si Leslie sa harap ng buong klase. Madaming nagtaka at nanngutya. Hindi ko alam kung saan siya humugot ng lakas ng loob para magtapat, sapagkat alam ng lahat na may kasintahan na si Leslie. Ngunit naging bingi si Chico sa payo at naging bulag sa katotohanan na imposible niyang makuha ang matamis niyang "Oo."

Nanatili akong pipi at kunsintidor sa kabaliwan ng kaibigan ko. Wala siyang narinig na reklamo noong nagpasama siyang bibili ng mga rosas. At kahit gabing-gabi na, pinilit pa rin niya ako na samahan siyang pumili ng stuff toy na panreregalo sa babaeng pinagtutuunan niya ng lahat ng kanyang atensyon- si Leslie. Ang tanging pangakong kanyang binitawan ay "Huwag kang mag-alala, ihahatid kita sa bahay niyo basta makabili lang tayo", at wala akong kagatol-gatol na tumango. Malaki ang kanyang pinagbao, palagi ng may ngiti sa mga labi ni Chico na talaga namang nakakapanibago. Naging pala-kwento na din siya hindi gaya noon na palagi siyang walang kibo. At ang tanging paksa ng aming usapan ay walang katapusang Leslie. Bida pa niya ay, ang lambing-lambing daw ng dalaga kapag sila'y magkasama. At nalulunod si Chico tuwing ngumingiti si Leslie na nagpapalitaw ng malalim na biloy niya sa magkabilang pisngi. Huminga ako ng malalim saka tinanong ang aking kaibigan ang matagal ng gumugolo sa aking isipan.

"Chico, ano bang nagustuhan mo kay Leslie?"
" Simple lang, mukha ang amo ng mukha niya. Mukha siyang anghel, mukha siyang prinsesa..."

At trinato niya nga itong parang prinsesa. Lahat ng hiling niya, ibinigay ni Chico, lahat ng itos nito sinunod naman ng kaibigan ko. Kahit alam naman ng lahat at hindi naman linid sa kanya na mayroon na itong nobyo.

Lunes. Bago mag-uwian, nagpahintay si Chico, sapagkat gusto niyang kausapin si Leslie, at habang naghihintay ay nagsindi ako ng sigarilyo. Noong una, panakaw pa ang tingin niya kay Leslie, gaya ng pagtitig ko sa kanilang dalawa, ngunit hindi na siya nakatiis at nilapitan na niya ito upang kausapin. Hindi ko sila naririnig, ngunit nababasa ko sa mukha ni Chico na siya'y nagmamakaawa habang hawak ang mamahaling kwintas na kahapon lang namin binili. Pahablot na kinuha ni Leslie ang kwintas ngunit hindi sinuot. Napadako ang kanilang tingin sa aking pwesto, sa pagkakataon na iyon ay hiniling ko na maging usok ng sigarilyo na unti-unting maglalaho. Walang nangyari, nanatili pa rin akong nakatayo sa aking pwesto. Umiwas na lang ako ng tingin at pinagmasdan na lamang ang mga dumadaang sasakyan. Hindi ko naramdamang katabi ko na pala ang aking kaibigan. Pahablot niyang tinanggal ang yosing kanina ko pa sinindihan.

"Ano bang problema mo!?"

Hindi na lang ako kumibo. Ako dapat ang nagtatanong kay Chico, ngunit sinarado ko na lamang ang bibig ko.

"Hindi ka nagyoyosi kapag wala kang problema!" tumaas na naman ang boses niya, ngunit nanatiling tikom ang aking bibig. Mahigpit niyang hinawakan ang aking kamay at hinila kung saan man kami pupunta. Ganito palagi ang eksena, kapag may problema ako, kapag mainit ang ulo ni Chico.

Hindi ko tuloy maiwasan na tanungin ang ilang kaibigan, kung maganda ba ako. Halos pare-pareho ang kanilang sagot. Erotika daw ang taglay kong alindog na pinagnanasahan ng madaming kalalakihan. Mahahaba ang aking biyas at bagay daw sa aking ang maging modelo na siya naman talagang pangarap ko, ngunit mas pinili ang propesyon ng aking ama- maging guro. Nakapila naman ang manliligaw at mga nagpapalipad hangin, ngunit ni isa ay wala akong matipuhan. May ibang hinihintay ang kaluluwa ko, may ibang ibinubulong ang damdamin ko.

Pebrero. Nagising na sa katotohanan si Chico, na ang babaeng kanyang kinababaliwan ay sadyang nagbabalat-kayo. Ang prinsesa niya ay sinisiraan ang kaibigan ko kapag nakatalikod na ito. Sinigawan daw siya nito sa harap ng kanyang kabarkada, na imposibleng magawa ni Chico sapagkat napakahinahon niyang magsalita. Iniwan daw niya ito sa kalye at hindi man lang hinatid sa sakayan, na hindi kapani-paniwala sapagkat hindi na mapakali ang kaibigan ko hangga't hindi niya nasisigurong nakauwi ng maayos ang kaibigan niyang babae lalo pa kaya kung si Leslie.

Nagbalik siya sa dating agwi. Tahimik at palaging malalim ang iniisip. Madalang pa sa patak ng ulan ang kanyang pag-ngiti. Kami pa rin ang madalas magkasama at hindi maiwasan ang mga panunukso. Lihim akong kinikilig ngunit isang mapait na ngiti ang palaging tinutugon ni Chico. Ilang buwan na din akong hindi mapakali, at ilang gabi na din akong hindi makatulog. Ngayon, sigurado na ako sa nararamdaman ngunit mananatili na lamang itong sekreto.

Minsang naglalakad kami at naghahanap ng makakainan, nagulat na lamang ako ng bigla akong tinanong ni Chico ng tungkol sa kasal.

"Tiffany, anong edad mo gusto mag-asawa?"

"Kahit pag-kagraduate ayos lang huwag lang muna magka baby..."

"Ang aga naman..."

"Sa totoo langg ayoko talaga mag-asawa, pangarap ko lang maisuot ang dream wedding gown ko, masaya na ako dun. Ikaw kailan?"

Hindi niya sinagot ang tanong ko, sa halip ay nagmano sa paring nakasalubong namin sa daan.

" Alam mo, iba ang nararamdaman ko kapag nakakakita ako ng pari. Kagalang- galang silang tingnan, ang taas-taas ng tingin ko sa kanila."

Matipid na ngiti ang isinagot ko sa mga katagang binitawan ng kaibigan ko. Inisip ko na lamang na sariwa pa ang pait na dulot ni Leslie, kung kaya't bumalik na naman siya sa kanyang kawirduhan.

Mabilis ang paglipas ng araw. Isang linggo na lamang at araw na ng aming pagtatapos. Napansin kong may malungkot ang nagungusap na mga mata ng kaibigan ko. Marahil iniisip niyang bilang na ang araw na makikita niya si Leslie. Nilibre niya ako ng pananghalian, malaki ang aking pagtataka dahil parang fiesta ng umorder siya. Bawat minutong magkasama kami ay nilulubos ko na, sapagkat hindi na kami araw-araw magkakasama.

Dumating ang gabi ng aming pagtatapos. Pilit ko siyang hinanap sa dami ng tao. Walang anu-ano may kumalabit sa likod ko. At tumambad sa aking harap ang kaibigan ko na many dalang isang pumpon ng mga anturiom-ang paborito kong bulaklak. Sa aking pagkagulat, hindi ko napigilan at bigla ko siyang nayakap. Marahan siyang kumawala sa mahigpit kong pagkakayakap at saka iniabot ang bulaklak.

Hinawakan ni Chico ang aking kamay saka nagtapat. Bumilis ang tibok na aking puso, at ramdam kong namumula ang aking pisngi sa kaba.

"Matagal ko na itong pinag-isipan. At ngayon siguradong-sigurado na ako, alam na din nila ma at pa. Hindi naman sila tumutol, magpapari ako Tiffany."

Gumuho ang mundo, ang pag-aakala kong iisa pala kami ng nararamdaman. Ngunit walang katumbas ang aking pag-asa na mamahalin din niya ako. " Huwag kang magpari!" ngunit hindi ko masabi at nagmistulan akong pipi.

"May sulat kasama ng bulaklak, mamaya mo na lang basahin sa bahay." Isang malamig na ngiti ang aking tugon saka nagpaalam.

Tinapon ko kaagad ang bulaklak pagdating sa bahay, ngunit nakita kong kinuha ng aking Ina, at kung saan man niya tinao ay hindi ko na namalayan.

Isang dekada na ang nakaraan. Natupad na din ang pangarap ko, isa na akong ganap na modelo at hindi natuloy sa pagtuturo. Natupad na din ang pangarap ko na maisuot ang pinapangarap kong damit pang-kasal. At ang aking mukha ay laman ng iba't ibang matitingkad na pabalat ng mga kilalang magasin habang nadadamitan ng magagarbong kasuotan ang ang aking makurbadang katawan.

Linggo. Kalahating oras na akong nakaupo at hinihintay ang paglakad ng mga abay. Hindi ako nainip at nabingi ako ng nagsimulang tumugtog ang awit pang-kasal. Natulala ako ng makita ko ang paring magkakasal- si Chico. Nagtama ang aming mga mata. Nagkita ulit kami pagkatapos ng mahabang taon, sadyang mapaglaro ang pagkakataon. Wala man lang bahid ng kalugkutan akong nakita sa kanyang mukha habang nagmimisa. Marahil binaon na niya sa limot ang nakaraan, kaya kanyang pinaunlakan na siya pa ang magkasala sa una at huling babaing kanyang niligawan.

Nakaiilang hithit pa lang ng biglang may humablot sa sigarilyo. Napamura ako at tumambad sa akin si Chico, si Father Chico.

"May problema ka ba?"

Kinuha ko sa kanyang kamay ang sigarilyo. Tinapon sa kinatatayuan ko at saka inapakan ng Heels nng sapatos at muling humarap sa paring kausap ko.

"Wala Father, wala akong problema." At saka nagmano.
"Chico, masaya ka ba sa pagsusuot ng abito?" Tumango siya na ang ibig sabihin ay "Oo". At ngumiti, isang mapait na ngiti ang aking nasilayan sa kanyang mukha. " Ikaw, masaya ka ba sa pagiging modelo?" "Oo naman." At tuluyan na akong nagpaalam, sapagkat dumating na ang sundo kong kotse.

Sa loob ng sasakyan, kinuha ko sa bag ang sulat na ilang libong bses ko nang binasa. Ngunit wala ng saysay magsisi man ako o manghinayang.

Tiffany,
Magkita tayo bukas ng umaga, 7am. Ihahatid na ako sa seminaryo, pero kung pipigilan mo ako, hindi ko itutuloy ang pagpapari at aayain kitang magpakasal Mahal ko.
Chico.

Marahil mas masaya kung ako ang may suot ng damit pang-kasal at kami ni Chico ang nangako na habang buhay na magmamahalan. Nagsindi na lamang ako ng yosi at ipinagdasal na maging usok na lamanh ng sigarilyo ang alaala namin ni Chico.